อุตสาหกรรมฮาลาลเป็นอุตสาหกรรมที่เติบโตอย่างต่อเนื่อง โดยมูลค่าตลาดโลกคาดว่าจะสูงถึง 3.2 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐภายในปี 2573 [1] ประเทศไทยส่งออกสินค้าอาหารฮาลาลมีมูลค่าประมาณ 6,114 ล้านดอลลาร์สหรัฐ โดยตลาดส่งออกส่วนใหญ่อยู่ในกลุ่มประเทศอาเซียน ร้อยละ 62 รองลงมา ได้แก่ กลุ่มประเทศตะวันออกกลางและแอฟริกาเหนือ แอฟริกาใต้ทะเลทรายซาฮารา และเอเชียใต้ ทั้งนี้ ประเทศไทยมีผู้ผลิตอาหารฮาลาลกว่า 15,000 บริษัท มีผลิตภัณฑ์และร้านอาหารที่ได้รับตราฮาลาลกว่า 166,000 ผลิตภัณฑ์ โดยประเทศไทยเป็นผู้ส่งออกอาหารฮาลาลอันดับที่ 11 ของโลก คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 2.7 [2]
อุตสาหกรรม 4.0 คือการปฏิวัติอุตสาหกรรมครั้งที่สี่ และโดดเด่นด้วยการบูรณาการเทคโนโลยีดิจิทัลและระบบอัตโนมัติขั้นสูงเพื่อสร้างโรงงานผลิตที่ชาญฉลาดและเชื่อมต่อกัน การบูรณาการนี้ช่วยให้สามารถสื่อสารแบบเรียลไทม์ การตรวจสอบระยะไกล และการรวบรวมข้อมูล ทำให้ผู้ผลิตได้รับความก้าวหน้าในด้านคุณภาพ ความน่าเชื่อถือ และความคล่องตัวอย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน โดยการปฏิวัติครั้งนี้โดดเด่นด้วยการบูรณาการเทคโนโลยีขั้นสูง เช่น ปัญญาประดิษฐ์ (AI) การเรียนรู้ของเครื่องจักร (Machine Learning) อินเทอร์เน็ตของสรรพสิ่ง (Internet of Things) และหุ่นยนต์เข้าสู่กระบวนการทางอุตสาหกรรม อุตสาหกรรม 4.0 สร้าง “โรงงานอัจฉริยะ” ที่เป็นอัตโนมัติขั้นสูง ขับเคลื่อนด้วยข้อมูล และเชื่อมต่อกับห่วงโซ่อุปทานอย่างสมบูรณ์ การปฏิวัติครั้งนี้ได้เพิ่มประสิทธิภาพและประสิทธิผลในการดำเนินงานด้านการผลิตเพิ่มขึ้นอย่างมาก [3]
#การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีอุตสาหกรรม4.0ในอุตสาหกรรมฮาลาล
1. การใช้งาน Internet of Things (IoT) เป็นหัวใจหลักของอุตสาหกรรม 4.0 ที่ช่วยให้สามารถติดตามและควบคุมกระบวนการผลิตได้แบบเรียลไทม์ ในอุตสาหกรรมฮาลาล IoT สามารถช่วยติดตามตั้งแต่การเลี้ยงสัตว์จนถึงการผลิตและจัดส่ง ช่วยให้ทุกขั้นตอนเป็นไปอย่างมีมาตรฐานและถูกต้องตามหลักศาสนาอิสลาม
2. การประยุกต์ใช้ปัญญาประดิษฐ์ (AI) และการเรียนรู้ของเครื่อง (Machine Learning) AI สามารถนำมาใช้ในการตรวจสอบคุณภาพและความปลอดภัยของผลิตภัณฑ์ การวิเคราะห์ความต้องการของตลาดเพื่อปรับแต่งผลิตภัณฑ์ให้ตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคได้ดียิ่งขึ้น นอกจากนี้ AI ยังสามารถช่วยในการทำนายแนวโน้มตลาดและการจัดการสต็อกสินค้า
3. การใช้งาน Big Data และ Data Analytics การวิเคราะห์ข้อมูลขนาดใหญ่ช่วยให้ผู้ประกอบการสามารถเข้าใจแนวโน้มตลาด พฤติกรรมการบริโภค และการตอบสนองต่อแคมเปญต่างๆ ได้ลึกซึ้งยิ่งขึ้น ช่วยให้สามารถทำการตลาดและกำหนดกลยุทธ์ที่ตรงจุดมากขึ้น
4. การใช้งานเทคโนโลยี Blockchain โดยเทคโนโลยี Blockchain สามารถนำมาใช้ในการรับรองความโปร่งใสของห่วงโซ่อุปทาน ช่วยให้ผู้บริโภคสามารถตรวจสอบที่มาและการจัดการผลิตภัณฑ์ได้ตั้งแต่ต้นจนจบ ส่งเสริมความไว้วางใจและความมั่นใจให้กับผู้บริโภค
5. การปรับปรุงความปลอดภัยและการตรวจสอบคุณภาพ นอกจากอุตสาหกรรม 4.0 ในภาคฮาลาลไม่เพียงแต่เป็นการเพิ่มมูลค่าเชิงเศรษฐกิจเท่านั้น แต่ยังช่วยเสริมสร้างความไว้วางใจและความมั่นใจให้กับผู้บริโภคมุสลิมทั่วโลก โดยเทคโนโลยีอย่าง AI และ IoT ไม่เพียงแต่เพิ่มความสามารถในการตรวจสอบกระบวนการผลิตในแบบเรียลไทม์เท่านั้น แต่ยังช่วยปรับปรุงความปลอดภัยของผลิตภัณฑ์ ด้วยการนำระบบการตรวจจับและการเฝ้าระวังที่ขับเคลื่อนด้วยเทคโนโลยี AI มาใช้ ผู้ผลิตสามารถตรวจจับสิ่งผิดปกติและป้องกันการปนเปื้อนของผลิตภัณฑ์ที่อาจเกิดขึ้นได้ในทันที การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีเหล่านี้ยังช่วยให้แน่ใจได้ว่าผลิตภัณฑ์ทุกชิ้นผ่านกระบวนการที่เข้มงวดและเป็นไปตามมาตรฐานฮาลาล
6. การเพิ่มความโปร่งใสและตรวจสอบย้อนกลับได้ ซึ่งเทคโนโลยี Blockchain เป็นอีกหนึ่งเทคโนโลยีที่มีบทบาทสำคัญในการเพิ่มความโปร่งใสในอุตสาหกรรมฮาลาล ด้วยการใช้เทคโนโลยี Blockchain กับข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับแต่ละขั้นตอนของการผลิต สามารถถูกบันทึกและตรวจสอบย้อนกลับได้โดยสาธารณะ ผู้บริโภคสามารถตรวจสอบที่มาและกระบวนการผลิตของผลิตภัณฑ์ฮาลาลที่พวกเขาบริโภคได้อย่างง่ายดาย ซึ่งเพิ่มความไว้วางใจและความพึงพอใจให้กับผู้บริโภคฮาลาลอีกด้วย
7. การเพิ่มประสิทธิภาพและการทำงานอัตโนมัติ โดยเทคโนโลยีอุตสาหกรรม 4.0 ช่วยให้บริษัทสามารถผลิตสินค้าโดยอัตโนมัติได้เพิ่มมากขึ้น ด้วยการลดต้นทุนและเวลาในการผลิต และยังช่วยเพิ่มความสามารถในการผลิตและความแม่นยำในการผลิตสินค้าฮาลาลที่มีคุณภาพสูงด้วย การใช้หุ่นยนต์และระบบอัตโนมัติสำหรับงานที่ซ้ำซากจำเจในโรงงานช่วยให้สามารถจัดสรรทรัพยากรมนุษย์ไปทำงานที่ต้องการทักษะและการตัดสินใจที่สูงกว่า [4-8]
การบูรณาการของเทคโนโลยีอุตสาหกรรม 4.0 ในอุตสาหกรรมฮาลาล สร้างโอกาสในการพัฒนาที่ไม่สิ้นสุด ไม่เพียงแต่เพื่อตอบสนองความต้องการของตลาดฮาลาลที่กำลังเติบโตเท่านั้น แต่ยังช่วยเสริมสร้างมาตรฐานและความน่าเชื่อถือในระดับโลกอีกด้วย ทั้งหมดนี้ช่วยให้อุตสาหกรรมฮาลาลไม่เพียงแต่สามารถแข่งขันได้ในระดับสากล แต่ยังสามารถนำเสนอผลิตภัณฑ์ที่ปลอดภัย คุณภาพสูง และผลิตอย่างยั่งยืนได้อีกด้วย
…………
พิทักษ์ อาดมะเร๊ะ
Ref.
[1] ศูนย์วิทยาศาสตร์ฮาลาล จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย สำนักงานเชียงใหม่, “อุตสาหกรรมฮาลาลโอกาสทางธุรกิจที่ไม่ควรพลาด”. [online]. Available: https://www.facebook.com/photo/?fbid=408018651559106&set=a.232939859066987. [Accessed: 17-April-2024]
[2] รัฐบาลไทย, “รองรัดเกล้าฯ เผย ครม. รับทราบแนวทางการดำเนินงานเพื่อขับเคลื่อนอุตสาหกรรมฮาลาล ดันไทยเป็นศูนย์กลางอุตสาหกรรมฮาลาลในภูมิภาค ร่างแผนปฏิบัติการฯ 5 ปี และตั้งคณะกรรมการอุตสาหกรรมฮาลาล”. [online]. Available: https://www.thaigov.go.th/news/contents/details/79504. [Accessed: 17-April-2024]
[3] Smart Factory, “How Industry 4.0 is Revolutionizing Manufacturing Operations?”. [online]. Available: https://www.smartfactorymom.com/…/how-industry-4-0-is…/. [Accessed: 17-April-2024]
[4] Zaidi, Mohamad Faizal Ahmad. “Propositions on the relationships between technology complexity, industry 4.0, and halal sustainability.” Journal of Engineering and Science Research 4.1 (2020): 52-58.
[5] Kurniawati, Dwi Agustina, et al. “Toward halal supply chain 4.0: MILP model for halal food distribution.” Procedia Computer Science 232 (2024): 1446-1458.
[6] bin Illyas Tan, Mohd Iskandar. “Halal Industry and the Fourth Industrial Revolution (4IR).” Technologies and Trends in the Halal Industry. Routledge 23-38.
[7] Nurshafaaida, Mohamad Rani, et al. “Industrial Revolution 4.0 Halal Supply Chain Management: A Theoretical Framework.” International Journal of Arts Humanities and Social Sciences Studies 5 (2020): 31-36.
[8] Ahyani, Hisam, et al. “THE POTENTIAL OF HALAL FOOD ON THE ECONOMY OF THE COMMUNITY IN THE ERA OF INDUSTRIAL REVOLUTION 4.0.”
